Εθνικιστική λογοτεχνία: Από τον Όμηρο στον Μισίμα
Εκείνο πού το πολιτικό και πνευματικό κατεστημένο στην χώρα μας προσάπτει στον Εθνικισμό, είναι ότι δεν έχει καμία σχέση με την μεγάλη Διανόηση, θεωρώντας ότι αυτή ανήκει αποκλειστικά και μόνο στην «προοδευτική» Αριστερά. Ουδέν ψευδέστερον τούτου.
Από αρχαιοτάτων χρόνων, οι μεγαλύτεροι ποιητές, δραματουργοί και συγγραφείς διηγημάτων και μυθιστορημάτων εμπνεόταν από τις αιώνιες αξίες του Έθνους, της Φυλής, της Πίστης, της Οικογένειας και του Πατρώου Πολιτισμού. Δημιουργούσαν έτσι το πρώτο λίπασμα της Εθνικιστικής Σκέψης: το εθνικό συναίσθημα.
Από τον Όμηρο στον Ελύτη και από τον Μπάιρον στον Τόλκιν και τον Μισίμα, δημιουργήθηκαν στολίδια της Λογοτεχνίας με διάχυτη την αύρα του Πατριωτισμού, του Ηρωικού Τρόπου Ζωής, της πίστης στην Παράδοση και της προσφοράς στην λαϊκή κοινότητα.
Από την άλλη, οι Εθνικιστές διανοούμενοι του 19ου και του 20ου αιώνα, τελευταίοι απόγονοι του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού, πολέμησαν τις δίδυμες υλιστικές βιοθεωρίες Καπιταλισμού και Κομμουνισμού, όπου όλα ερμηνεύονται με οικονομικούς όρους, η άνοδος των μαζών ισοπεδώνει τις ξεχωριστές προσωπικότητες (ήρωες, επιστήμονες, καλλιτέχνες, φιλοσόφους) και η Τέχνη είναι καταναλωτικό αγαθό ή κομματικό όργανο. Απέρριψαν την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου που θεωρούσε τον άνθρωπο ένα ακόμα ζώο (ο Ιούλιος Έβολα την απέρριπτε ως παρακμιακή, επειδή παράγει τα ανώτερα από τα κατώτερα και τον Άνθρωπο από τα ζώα). Εναντιώθηκαν στην θεωρία του Φρόιντ που ερμήνευε τα πάντα στην ανθρώπινη συμπεριφορά και τον Πολιτισμό βάσει των σεξουαλικών απωθημένων. Ενώ τόσο οι Ρομαντικοί, όπως ο Μπλέηκ και ο Νόβαλις, όσο και οι Ορθόδοξοι όπως ο Κόντογλου και ο Ντοστογιέφσκι, είδαν στον Δυτικό Ορθολογισμό και Διαφωτισμό την δεύτερη Πτώση του Ανθρώπου.
Οι εθνικιστές διανοούμενοι αντιτάχθηκαν στην καταστροφή της Θρησκείας από την Επιστήμη και στα κηρύγματα της Γαλλικής και της Ρωσικής επανάστασης. Αρνήθηκαν την γραμμική Ιστορία και την άποψη ότι η σημερινή κοινωνία με την αποθέωση της επιστήμης αποτελεί «πρόοδο» ή τον κολοφώνα του ανθρώπινου πολιτισμού. Αντίθετα δέχθηκαν την κυκλική, οργανική άποψη περί Ιστορίας (γέννηση, ανάπτυξη, παρακμή και θάνατος) που υπάρχει σε όλους τους παραδοσιακούς πολιτισμούς και σαν τον Έλιοτ μίλησαν για «Παρακμή Της Δύσης».
Σε αυτήν την παρακμή, η ποσότητα κυριαρχεί της ποιότητος, η άρριζη Μητρόπολη αντικαθιστά την αγροτική λαϊκή κοινότητα, το εμπορικό κέρδος και ο καταναλωτισμός τον ηρωισμό. Ενώ οι κάστες, κοινωνικές τάξεις στις οποίες ο βαθμός κυριαρχίας του πνεύματος αντικατοπτρίζεται στην αντίστοιχη κάστα, χάνουν το υπερβατικό τους νόημα και αποκτούν μόνο οικονομικό. Έτσι το άρριζο προλεταριάτο αντικατέστησε τον αγρότη και τον τεχνίτη, ο έμπορος τον πολεμιστή και ο τραπεζίτης τον αριστοκράτη.
Σε αυτήν την σκοτεινή εποχή του πνεύματος (την Κάλι Γιούγκα των Ινδών) η παρακμή λατρεύεται ως κάτι «μοντέρνο» και «προοδευτικό»: ο αγνωστικισμός, η αθεΐα, η ιδεολογία των δικαιωμάτων, οι εκτρώσεις, ο φεμινισμός, οι κοινοβουλευτικές «πλειοψηφίες». Η μοντέρνα αφηρημένη τέχνη περιφρονεί την ιδέα του Κόσμου και το δήθεν χάσμα των γενεών αποκόβει την Νεολαία από την Παράδοση. Ενώ οι πολυφυλετικές κοινωνίες ισοπεδώνουν τα Έθνη, τις Φυλές και τους Πολιτισμούς. Πίσω από αυτήν την Παρακμή της Δύσης κρύβεται η πλουτοκρατία, η κυριαρχία του χρήματος και η εξουσία των αστών, γαλάζιου και ερυθρού χρώματος.
«Εξεγειρόμενοι ενάντια στον σύγχρονο κόσμο», οι Εθνικιστές ζητούσαν να κρίνονται οι άνθρωποι και οι κοινωνίες όχι βάσει οικονομικών, αλλά βάσει πνευματικών κριτηρίων. Ήθελαν να εξυψώσουν τον άνθρωπο από την παρακμή στην οποία ζούσε. Οπαδοί ενός Νιτσεϊκού πνευματικού ελιτισμού, κήρυτταν τον ηρωικό βιταλισμό και υπήρξαν λάτρες της φυλετικής ψυχής, που είναι ο γεννήτορας του ιδιαίτερου Πολιτισμού κάθε λαού. Προσπάθησαν να πολεμήσουν τον δυτικό δυϊσμό, αναζητώντας μία καθολική ζωή σκέψης και δράσης, όπου ο κόσμος της λογικής και της τάξης θα μπορεί να συνυπάρχει με αρμονικά με τον κόσμο των συναισθημάτων και των ενστίκτων.
Στο πνευματικό επίπεδο, οι Ρώσοι σλαβόφιλοι (Ορθόδοξοι Εθνικιστές) συγγραφείς, όπως ο Ντοστογιέφσκι, ο Μπερντιάγιεφ και ο Σολζενίτσιν εναντιώνονταν στην δυτικοποίηση και τον φιλελεύθερο εκσυγχρονισμό του Μεγάλου Πέτρου, αλλά και τον Κομμουνισμό. Ενώ θεωρούσαν την Ορθόδοξη Παράδοση της χώρας τους, όπου δεν υπήρχε δυϊσμός αλλά συναμφότερο, όχι μόνο ως λύση στην παρακμή της Δύσης, αλλά και ως πολιτική ιδεολογία.
Από την άλλη, στην προσπάθεια τους να κτυπήσουν τον κοσμοπολιτισμό και να επαναφέρουν την ενότητα Έθνους και Κουλτούρας, πολλοί εθνικιστές συγγραφείς επανανακάλυψαν τις προχριστιανικές Παραδόσεις της Ευρώπης (Γέητς, Ντ. Χ. Λώρενς), στράφηκαν στον Μεσαίωνα ή εισήγαγαν την σοφία της Ανατολής στην Δύση. Αυτοί οι παραδοσιακοί πολιτισμοί ανήκαν κατά πλείστον σε μία ενιαία Άρια ή «Ινδοευρωπαϊκή» παράδοση (από τις Ισλανδικές Έδδες στις Ινδικές Βέδες) εξέφραζαν το φυλετικό ασυνείδητο και είχαν, σύμφωνα με τον Σπένγκλερ, μεγάλη ομοιότητα στην σκέψη κατά την διάρκεια της ακμής τους.
Έτσι ο Γέητς εισήγαγε τον Ινδουισμό στην Δύση. Ο Έζρα Πάουντ μετέφραζε Κινέζικη ποίηση και πίστευε ότι οι πολιτικές ιδέες του Κομφούκιου (του Πλάτωνα της Ανατολής) έβρισκαν την σύγχρονη τους εφαρμογή στην Εθνικιστική Ιταλία. Ο Έβολα επιμελήθηκε την πρώτη ιταλική έκδοση του Τάο Τε Τσίνγκ και έκανε γνωστές στην Δύση τις πρακτικές της Τάντρα (γιόγκα του σεξ) και τον κώδικα τιμής των Σαμουράι. Ενώ ο Βάγκνερ εμπνεύστηκε το ιπποτικό ιδεώδες ηρωισμού και μύησης για τις όπερες του, τόσο από τα μεσαιωνικά έπη (Νιμπελούνγκεν, Πάρσιφαλ), όσο και από το Μπαγκαβάτ Γκιτά. Από την άλλη ο Γέητς και ο Λάβκραφτ ήταν επηρεασμένοι από την Θεοσοφία της Μπλαβάτσκυ.
Ως οπαδοί του κοινοτισμού και πρόδρομοι της οικολογίας της αυτοχθονίας, οι Εθνικιστές συγγραφείς, όπως ο Κνουτ Χάμσουν («Η ευλογία της Γης») και ο Χένρυ Γουϊλλιαμσον, πρότειναν την εγκατάλειψη της άρριζης Μητρόπολης, που αποκόπτει τον άνθρωπο από τις πνευματικές του ρίζες του και κήρυτταν την επιστροφή στην αγροτική ζωή με τις εθνικά συμπαγείς λαϊκές κοινότητες και την υπεροχή τους έναντι της βιομηχανικής ζωής.
Αντίθετα, ο Φίλιππο Μαρινέττι και ο κύκλος των Ιταλών Φουτουριστών θεοποίησαν τη βία, τον κίνδυνο, την ταχύτητα. Λάτρεψαν την τεχνολογία, τις μηχανές και την δυναμική του πρωτοεμφανιζόμενου τότε αυτοκινήτου, προϊδεάζοντας έτσι την Επιστημονική Φαντασία. Ενώ ήθελαν να τελειώνουν μία και καλή με κάθε έννοια της παράδοσης. Όπως και ο Εθνικιστής ποιητής - πολεμιστής Γκαμπριέλ Ντ’ Αννούτσιο, που με τους Λεγεωνάριους του κατέλαβε το Φιούμε ανοίγοντας τον δρόμο για την «Πορεία προς την Ρώμη», έτσι και οι Φουτουριστές υπήρξαν οπαδοί του ηρωικού τρόπου ζωής. Διαδήλωναν υπέρ της εισόδου της Ιταλίας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολέμησαν στα χαρακώματα και όλοι τους τιμήθηκαν με μετάλλια ανδρείας.
Το εθνικό-αναρχικό τους πνεύμα ήταν απαραίτητο συστατικό του πνευματικού υπόβαθρου που προϋπήρξε της ανόδου του Ιταλικού Εθνικισμού στην εξουσία. Και την οποία θεωρούσαν ότι υπήρξε το μίνιμουμ της πραγματοποίησης του Φουτουριστικού Προγράμματος τους. Στο πολιτικό επίπεδο οι Εθνικιστές επιζητούσαν μία επιστροφή στην παραδοσιακή συντεχνία που είχε αντικατασταθεί από τα συνδικάτα και την εθνοδιαλυτική πάλη των τάξεων. Απέρριπταν το ταξικό μίσος προς χάριν της αλληλεγγύης των τάξεων (αλληλεγγυϊσμός), που βρισκόταν πιο κοντά στο Χριστιανικό ιδεώδες της αγάπης.
Μοντερνιστές, όπως ο Πάουντ και ο Έλιοτ θέλησαν να ανατρέψουν την δύναμη των τραπεζιτών μέσω της θεωρίας της Κοινωνικής Πίστης (Social Credit) του Κλίφορντ Ντάγκλας, όπου το χρήμα θα είναι στην υπηρεσία του γενικού καλού και το σύστημα παραγωγής θα απελευθερωθεί από το σύστημα τιμών.
Παράλληλα ο κυβιστής ποιητής Γουΐνταμ Λιούις, πίστευε ότι οι Εθνικιστές είχαν την υποχρέωση να υπερασπίζονται την μικρή επιχείρηση, τον αγρότη, τον μικρομεσαίο επιχειρηματία και τον δημιουργό ενάντια μεγάλο, παρασιτικό και διεθνές και τον τεχνίτη ενάντια στην μηχανή. Και πάνω από όλα, την ιδέα του Εθνικού Κράτους, μεγάλου η μικρού, ενάντια στο «υπερέθνος» (του τύπου της παλιάς πολυεθνικής Αυτοκρατορίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Σοβιετικής Ένωσης). Ενώ, όπως και ο Ρόυ Κάμπελ, επιτίθετο στην αγγλική «θολοκουλτούρα» της εποχής και πολέμησε στον Ισπανικό Εμφύλιο ενάντια στην Αριστερά.
Πάνω από όλα οι Εθνικιστές αναζήτησαν ένα νέο πρότυπο ηγέτη που θα απαλλάξει την κοινωνία από την κυριαρχία του χρήματος και μέσω του ηρωισμού θα οδηγούσε το Έθνος στο πεπρωμένο του.
Έτσι ο Εθνικισμός έγινε το όχημα μέσω του οποίου διοχετεύτηκε όλος ο φιλοσοφικός και λογοτεχνικός ιδεαλισμός και αντι-υλισμός των δυόμισι τελευταίων αιώνων. Ενώ πάντα υπήρξε η πνευματική αριστοκρατία που συνδύαζε ιδανικά το ξίφος και την πένα, την παράδοση και τον νεωτερισμό.
Αυτός ο εθνικός ιδεαλισμός αρκετές φορές θεωρήθηκε πνευματικός θησαυρός για την χώρα του, όπως στην περίπτωση του Σολωμού, του Γκαίτε και του Ουίτμαν. Βραβεύτηκε πολλές φορές με Νόμπελ Λογοτεχνίας, όπως στις περιπτώσεις του Πιραντέλο, του Φώκνερ, του Γέιτς και του Χάμσουν. Όμως πάρα πολλές φορές το αντίτιμο της ελεύθερης σκέψης ήταν περιφρόνηση και περιθωριοποίηση από το πνευματικό και ακαδημαϊκό κατεστημένο.
Η περιθωριοποίηση του Μπάυρον, η εκτέλεση του Δραγούμη και ο εγκλεισμός σε ψυχιατρείο του Πάουντ είναι μόνο λίγες περιπτώσεις του πως αντιμετωπίζει το σύστημα τους πραγματικούς επαναστάτες. Ενώ κλασσική έχει μείνει η περίπτωση του Σολζενίτσιν, ο οποίος κατάγγειλε τόσο τα σοβιετικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, όσο και την φιλελεύθερη δημοκρατία στις ΗΠΑ, περνώντας από την βράβευση του Νόμπελ στην φίμωση από τα ΜΜΕ.
Αυτό που ακολουθεί είναι μία εισαγωγή στην λογοτεχνία ιδεαλισμού και αντίστασης, επιλέγοντας ένα πλήθος βιβλίων που εκφράζουν το ιπποτικό ιδεώδες ανά τους αιώνες (Ομηρικοί ήρωες, Ινδοί Ξατρίγια, Ακρίτες, Ιππότες, Σαμουράι). Καθώς και συγγραφείς που επηρέασαν και εμπνεύστηκαν από τον Ελληνικό εθνικισμό (από τον Κάλβο στον Παλαμά και τον Ρούφο), αλλά και εθνικιστικά κινήματα, όπως το Ριζορτζιμέντο, ο IRA και ο Νεοπαγανισμός. Μαζί τους έχουμε συμπεριλάβει διαμάντια της αντι-αστικής Δεξιάς (Έρμαν Έσσε, Τόμας Μαν), της φυλετικής Αριστεράς (Τζακ Λόντον), της Ελληνορθόδοξης λογοτεχνίας (από τον Παπαδιαμάντη στον Πεντζίκη), αλλά και της σοφίας της Ανατολής, που όλα υπήρξαν μέρος των εθνικών, πνευματικών και μεταφυσικών μας αναζητήσεων τον αιώνα που μας πέρασε. Ενώ σε μία περίοδο διώξεων της Εθνικής Ιδέας, οι ιδέες μας βρίσκονται κρυμμένες στα ιστορικά μυθιστορήματα του Στήβεν Πρέσφηλντ και τα μπέστ σέλερ ηρωικής και επιστημονικής φαντασίας. Αξίζει να τα ανακαλύψουμε.